Νοσηλευτική εκτίμηση του νεφροπαθή πριν και μετά την αιμοκάθαρση
Φροντίδα πριν την συνεδρία κάθαρσης
Αξιολόγηση των ζωτικών σημείων, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας ορθοστατική υπότασης, έλεγχο σφυγμού, αναπνοών και ακρόαση πνευμόνων. Αυτά τα δεδομένα παρέχουν βασικές πληροφορίες και βοηθούν στην αξιολόγηση του ασθενούς αν θα ανεχθεί τη συνεδρία αιμοκάθαρσης ικανοποιητικά. Η παρουσία υπέρτασης μπορεί να υποδεικνύει περίσσεια υγρών. Ο ασθενής που είναι υποτασικός δεν μπορεί να ανεχθεί τη γρήγορη μεταβολή του όγκου (γρήγορη αφαίρεση υγρών) κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Παθολογικοί ήχοι στην ακρόαση της καρδιάς (λ.χ. ένας καλπαστικός ρυθμός ή φύσημα) και μεταβολές του καρδιακού ρυθμού μπορεί να υποδεικνύουν περίσσεια υγρών ή ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Η υπερυδάτωση μπορεί επίσης να προκαλέσει δύσπνοια, ταχύπνοια και ορθόπνοια. Η μεταβολή στο σωματικό βάρος είναι ένας αποτελεσματικός δείκτης του όγκου των υγρών.
Η αξιολόγηση της αγγειακής προσπέλασης περιλαμβάνει την ακρόαση (έλεγχος για ύπαρξη φυσήματος), την ψηλάφηση (ύπαρξη ροίζου) και την πιθανότητα ύπαρξης φλεγμονής. Η μόλυνση και η θρόμβωση είναι τα πιο συχνά και σημαντικά προβλήματα της περιοχής. Ενημερώνεται όλο το προσωπικό για να μην χρησιμοποιούν για παρακεντήσεις το χέρι με την αγγειακή προσπέλαση (ή το μη κυρίαρχο χέρι, αν πρόκειται να δημιουργηθεί η φίστουλα στο μέλλον στο χέρι αυτό) και να μη μετριέται η πίεση στο χέρι με τη φίστουλα. Αν αυτά δεν γίνονται μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα στα αγγεία και να αποτύχει στη συνέχεια η δημιουργία της φίστουλα.
Φροντίδα μετά τη συνεδρία
Εκτίμηση των ζωτικών σημείων, του βάρους και της κατάστασης της αγγειακής προσπέλασης. Η γρήγορη αφαίρεση των υγρών κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης μπορεί να οδηγήσει σε ορθοστατική υπόταση, καρδιοπνευμονικές μεταβολές και απώλεια βάρους. Η παρακολούθηση της ουρίας, της κρεατινίνης, των ηλεκτρολυτών του ορού και των επιπέδων του αιματοκρίτη είναι βασικές για να ελεγχθεί η αποτελεσματικότητα της αποδιδόμενης θεραπείας. Η αναιμία που σχετίζεται με νεφρική ανεπάρκεια δεν βελτιώνεται με την αιμοκάθαρση και χρειάζονται συμπληρώματα σιδήρου και φυλλικού οξέος ή χορήγηση ερυθροποιητίνης.
Οι απότομες μεταβολές της ουρίας, του pΗ και των ηλεκτρολυτών κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό οίδημα και αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση. Γίνεται από το νοσηλευτή αξιολόγηση για άλλες ανεπιθύμητες αντιδράσεις κατά την αιμοκάθαρση, όπως είναι η ναυτία, ο έμετος και οι μυικές κράμπες. Η αφαίρεση περισσότερων υγρών μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, η οποία εκδηλώνεται με ναυτία, εμέτους, ζάλη κ.ά. Γίνεται από τον νοσηλευτή εκτίμηση για παρουσία αιμορραγίας στο σημείο της παρακέντησης.
Πρέπει ο νοσηλευτής να παίρνει πάντοτε τα προφυλακτικά μέτρα που γνωρίσει όταν έρχεται σε επαφή με αίμα. Κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης η χρήση ηπαρίνης αυξάνει τον κίνδυνο για αιμορραγία. Όπως είναι φυσικό η συχνή έκθεση σε αίμα και τα προϊόντα του αυξάνουν τον κίνδυνο για ηπατίτιδα Β ή C ή άλλες νόσους που μεταδίδονται με το αίμα. Εάν γίνει μετάγγιση κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, υπάρχει η ανάγκη για παρακολούθηση εμφάνισης πιθανών αντιδράσεων από αυτή (λ.χ. ρίγος και πυρετός ή δύσπνοια, πόνος στο στήθος, την πλάτη ή στο χέρι, αλλά και εκδηλώσεις κνίδωσης ή κνησμού). Η στενή λοιπόν παρακολούθηση κατά τη διάρκεια και μετά τη μετάγγιση είναι σημαντική για να εντοπιστούν πρώιμα σημεία κάποιας πιθανής αντίδρασης.
Η παροχή ψυχολογικής στήριξης και η ουσιαστική ακρόαση του ασθενής που αναφέρει τα προβλήματά του είναι σημαντική. Απαιτείται ενίσχυση του ασθενή και της οικογένειάς του για την αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας και της αιμοκάθαρσης. Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται απελπισμένος ή αβοήθητος και να δυσανασχετεί εξαιτίας της εξάρτησής του από ένα μηχάνημα. Ο νοσηλευτής αιμοκάθαρσης μπορεί να τον βοηθήσει να βλέπει τις θετικές πτυχές της ζωής. Υπάρχουν βέβαια και οι κοινωνικές υπηρεσίες για την παροχή συμβουλών. Οι ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες υπηρεσίες υποστήριξης για να βοηθηθούν να προσαρμοστούν και να ζήσουν με την ασθένειά τους.